Η Ευαγγελίστρια συνιστά τον πρώτο οργανωμένο χώρο ταφής για την ορθόδοξη ελληνική κοινότητα της πόλης. Μέχρι το 1875 στην οθωμανική Θεσσαλονίκη δεν υπήρχε πρόβλεψη για ελεγχόμενη ταφή των ετερόθρησκων, μολονότι στην πραγματικότητα πολλοί Έλληνες θάβονταν ακριβώς στην περιοχή που ταυτίζεται με την μετέπειτα αναγνωρισμένη νεκρόπολη της Ευαγγελίστριας. Την ευθύνη λειτουργίας ανέλαβε η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Ανδρών Θεσσαλονίκης σε μια έκταση που περιελάμβανε ολόκληρη την περιοχή έξω από τα ανατολικά τείχη συμπεριλαμβανομένης αυτής των Λατομείων, του αγιάσματος του Αγίου Παύλου και του Κέδρινου Λόφου, τον χώρο δηλαδή όπου παραδοσιακά θάβονταν μέλη της ελληνικής κοινότητας. Αντίστοιχα, έξω από τα δυτικά τείχη της πόλης, η Φιλόπτωχος ίδρυσε το ορθόδοξο κοιμητήριο της Αγίας Παρασκευής στη θέση ενός προχριστιανικού νεκροταφείου. Ουσιαστικά το νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας άρχισε να λειτουργεί κανονικά από το 1880 και, ενώ από το 1891 γνώρισε επέκταση κατά 30%, σταδιακά υποχρεώθηκε να φιλοξενήσει το Ορφανοτροφείο Ισλαχανέ, τα κοιμητήρια των Αρμενίων και των διαμαρτυρόμενων, καθώς και τα βουλγαρικά νεκροταφεία την περίοδο 1887-1912. Επιπλέον, το 1902 το ψηλότερο τμήμα του νεκροταφείου καταστράφηκε και ο χώρος εκχωρήθηκε στο Δημοτικό Νοσοκομείο και Λυσσιατρείο (σημερινό νοσοκομείο «Άγιος Δημήτριος»). Λίγο βορειότερα, το 1920 θεμελιώθηκε και το ναΰδριο του Αγίου Παύλου στο πλαίσιο ακριβώς της λειτουργίας ορθόδοξου κοιμητηρίου. Το 1931 η Φιλόπτωχος έχασε το δικαίωμα διαχείρισης των νεκροταφείων της Ευαγγελίστριας. Παρόλα αυτά, με τα έσοδα που εξασφάλιζε ως τότε, η Αδελφότητα παρείχε διαρκή στήριξη στους πρόσφυγες, χορηγώντας χαμηλές αλλά σταθερές υποτροφίες σε παιδιά άπορων οικογενειών και προσφυγόπαιδες και συνδράμοντας προσφυγικούς και κρατικούς συλλόγους. Είναι ενδεικτικό ότι την κρίσιμη περίοδο 1922-1930 διέθεσε το σύνολο του αποθεματικού κεφαλαίου της για τη σίτιση και στέγαση προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη.